Nesir sözcüğü, 'yaymak, saçmak, dağılmak' manalarına geliyor. Zıddı malumdur ki nazım, yani şiir... Dünkü üniversite sınavında da geçen bir yaklaşımı şu şekilde ifade etmek mümkün:
Arapça “nesr” kelimesi, bir fleyi el ile saçmak, serpmek demektir; düğünlerde gelinin başından çiçek, badem, fleker ve para saçmak; tarlaya tohum saçmak gibi. Buna “nisâr” da denir . “Nesr” ve “nisâr” kelimeleri, aynı zamanda bir şeyi çoğaltmak anlamını da ifade eder. Meselâ, Arapça’da “Nesere’l-kelâm” cümlesi “Sözü çoğalttı, uzattı.” anlamına gelir. Hatta, sözü çok uzatan ozana “nesr ve minser” adı verilir.
Sözlük ve terim anlamları göz önünde bulundurularak, “nesr” ve “nazm” kelimeleri, sık sık birlikte kullanılır. Gerdanlık yapmak için, inci, elmas vb. değerli taşların belli bir düzene göre ipliğe dizilmesine “nazm” denildiği gibi, bu değerli taşların saçı olarak gelinin başından saçılmasına da “nesr” denir. Anlam gelininin boynuna gerdanlık olması için inci ve elmas değerinde olan kelimeler belli bir düzene göre dizilerek manzum; aynı cevherler saçı olarak anlam gelininin başından saçılarak mensur sözler elde edilir.
Şimdi,
Ehl-i belagat, “nesr” ve “nazm”ı tanımlarken, “Sağlam ve anlşılır söz iki kısma ayrılır: Biri, saçılmış incilere (lü’lü-i mensûr) benzeyen mensûr sözler; diğeri,
ipe dizilmiş cevherleri (cevher-i manzûm) andıran manzûm sözlerdir.” buyurmuşlardır.
Öyleyse nesri akla yönelik; şiiri kalbi diye kestirip atmak ne kadar doğrudur?
Nesrin güçlülüğü özgürlüğü sağlar, düşünce gelişimine vesile olur, fikriyatta sağlam bir temel kurar. Lakin umudu umut etmek için dizi dizi incilere ihtiyaç vardır. İşte bu şiirdir.
Soru şu olsun, kafalar dik dursun:
Şiir mi önce gelişmiştir, nesir mi?
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder